Problemen zijn niet op te lossen met denkwijzen die ze hebben veroorzaakt, zei Albert Einstein al. Het enthousiasme voor het Nieuw Werken ebt een beetje weg, draagvlak brokkelt af en weerstand neemt toe. Bedrijven voeren HNW vaker in om te bezuinigen. Mensen willen meer regie over hun werk en leven. Hoe verder?

Anders gaan denken maakt duurzamer werken mogelijk met gezonder productiviteit. Denkwijzen van de afgelopen eeuw zijn alom in organisaties aanwezig. Mensen schikken zich naar taakgerichte productiesystemen met een hogere bezettingsgraad. Die vragen meer flexibiliteit van mensen; overschakelen naar een andere soort taak betekent verhuizen naar een andere faciliteit. Spullen een uurtje laten liggen op je flexplek is er niet meer bij met het cleandeskprincipe. Waar is de menselijke maat in het werk gebleven?

Het werk dat mensen doen is niet of moeilijk te automatiseren. Die taken vragen sociale vaardigheden in de omgang met klanten. Of we hebben speciale vakkennis nodig voor het stellen van een goede diagnose bij een patiënt. Het meer routinematige werk wordt de komende jaren verder geautomatiseerd. Wat overblijft zijn de complexer en intensiever taken, waarvoor vaak meer creativiteit en kennis nodig. Ook wordt samenwerken belangrijker; samen kun je meer dan alleen.

Inmiddels komt het vaker voor, dat groepstaken ook echt door een groep worden ingevuld, bijvoorbeeld bij Buurtzorg Nederland. Iedereen doet er het uitvoerende werk. De een is beter in de public relations, de ander in het maken van een planning, enzovoort. Daar komt geen manager meer aan te pas.

Maar in de meeste organisaties en bedrijven zijn taken nog opgedeeld. Thuiszorgmedewerkers moeten binnen een vastgestelde tijd kousen uitdoen en aantrekken. Deze denkwijze uit het verleden – van de afgelopen honderd jaar – staat ons nu steeds vaker in de weg. Taakverrijking werkt vaak beter bij complexer taken, waarvoor vakmanschap nodig is. Maar zo’n omslag is ingrijpend in de structuur van een organisatie, in de cultuur en dus ook in de denkwijze.

De bestaande scheiding van het aansturen van processen en het uitvoeren van taken mag weer gaan verdwijnen. Omgaan met complexer vraagstukken vraagt een andere organisatie van het werk. Vorm en inhoud in taken blijven scheiden ontkent de toegevoegde waarde van het vakmanschap van mensen en van samenwerking in een team.

Vragen. Hoe denkt u eigenlijk? Kijk eens naar uw eigen rollen en taken. Hoe staat het met de scheiding van inhoud en proces? Wie beslist over wat? Wie zijn uw collega’s? Wat zijn functie en doel van de groep?

Tijd- en plaatsonafhankelijk werken is nog maar het begin van Het Nieuwe Werken. Het is tijd voor een heroverweging van vanzelfsprekendheden, van de onderliggende denkwijze in organisaties en bedrijven.

Met nieuw denken ontstaat ‘Nieuw werken op menselijke maat’. Deze zomer komt daarover mijn boek uit bij Sdu Uitgevers. Daarover later meer. Zo krijgen mensen weer de regie!